کاربرد شاخص‎های مختلف ارزیابی تنش برای بررسی عملکرد ارقام آفتابگردان در شرایط خشکی

به منظورتعیین تأثیر تنش خشکی بر سه رقم آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت‎های خرد شده برپایه طرح بلوک‎های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سه تکرار انجام شد. برای تعیین میزان تحمل یا حساسیت ارقام به تنش خشکی، مقادیر پنج شاخص شامل میانگین حسابی (mp)، میانگین هندسی (gmp)، شاخص تحمل (tol)، شاخص حساسیت  به تنش (ssi) و شاخص تحمل به تنش (sti) محاسبه شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی‎دار وجود داشت. در شرایط بدون تنش رقم آرماویرسکی با 5486 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود. در شرایط تنش رقم ایروفلور با 2672 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را نسبت به دو رقم دیگر تولید کرد. بالاترین میزان شاخص sti متعلق به رقم آرماویرسکی با 57/0 بود. رقم آرماویرسکی براساس شاخصgmp  نیز تحمل بالاتری داشت (5486 کیلوگرم در هکتار). رقم ایروفلور براساس شاخص‎های ssi وtol  متحمل‎ترین رقم نسبت به تنش بود، در حالی که رقم آرماویرسکی براساس شاخص mp از تحمل بیشتری برخوردار بود. با مقایسه ضرایب همبستگی  ypو ys با شاخص‎های محاسبه شده مشخص شد که عملکرد در شرایط تنش (ys) رابطه معنی‎داری با هیچ یک از شاخص‎ها نداشت، ولی yp با sti، tol، mp و gmpهمبستگی نشان داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که در صورت بارندگی مناسب، رقم آرماویرسکی و در شرایط رطوبتی نامطمئن، رقم ایروفلور قابل توصیه می‎باشد. هم‏چنین sti، mp و gmp شاخص‏های مناسبی برای برآورد پایداری عملکرد و دستیابی به ارقام پر محصول بودند.